جشن چله تابستان:

جشن چله تابستان:
پس از یورش تازیان به ایران زمین جشنها و آیین های ایرانی رفته رفته به فراموشی سپرده میشد اما مردم به دلیل علاقه زیادی که به آیینهای خود داشتند در هر گوشه از ایران زمین به شکلی و در تاریخی متفاوت (تاریخ شمسی و برخی زرتشتی و شاهنشاهی) در گاهشمار (تقویم) های مختلف و در دوران شاهان متفاوت برگزار میکردند تا بتوانند این سنت ها را پاسداری کنند.

این آیین که چله تابسان هم به آن میگویند پس از اسلام در زمان دیلمیان که خود را وارث حکومتهایی مانند اشکانیان و ساسانیان و هخامنشیان میدانستند رونق گرفت و به نام نوروز بل میان مردم رواج پیدا کرد.

زمان این اقدام مبداء جدید سال ‌شماری دیلمی شد که این مبداء دقیقا برابر است با روز دوشنبه هرمزد روز اولین روز از سال پنج هزار و 454 باستانی یزدگردی قدیم و 71 هزار و 82 روز پیش از مبداء هجری شمسی است.

مراسم آغاز سال جدید نوروز بل به طور متغیر وابسته به محل برگزاری و نحوه قرار دادن پنج روز کبیسه بین سیزدهم تا هفدهم مرداد ماه برگزار می‌‌شود.

جشن نوروزبل از قبل از اسلام بوده است. این آیین از دیلمان آغاز شده و تا پای کوه دماوند امتداد دارد و به آن در استان گیلان سال دیلمی می گویند و با اختلاف 12 روز در استان مازندران نیز برگزار می شود و در آن ناحیه به تحویل سال طبری معروف است.

از زمان های قدیم معتقد بودند که برافروختن آتش در نوروزبل موجب کاهش برف و سرما در زمستان می شود در اجرای این مراسم زیباترین لباسهای خود را می‌ پوشیدند و پس از برافروختن آتش، سال نو را به یکدیگر تبریک می‌گفتند.

قدیم در این فصل کشاورزان توان پرداخت باج و خراج را داشته و می ‌توانستند با فروش محصول خود زندگی‌ شان را سامان دهند و از همین ‌رو سال نوی خود را در این زمان برگزار می‌ کردند.

در این جشن 10 مرد با کلاه و شولای گالشی به میدان می آیند و دورتا دور آتش می ‌چرخند و نوازنده های محلی موسیقی را با شدت و شور می ‌نوازند.

خورشید که در حال غروب باشد و زمان روشن کردن آتش فرا می رسد و هیزمهای آغشته به نفت که شعله‌ ور می‌شوند، مردم به آن نزدیک می‌ شوند و همه‌ باهم این شعر را می‌خوانند:

گروم گروم گروم بل با صدای پرهیبت سوختن هیزم و برکشیدن شعله

نوروز ما و نوروز بل نوروز ماه و شعله آتش نوروزی

نو سال ببی، سال سوسال تازه باشد و سال روشنائی

نو بدی خؤنه واشو تازه باشد و تازه شود و خانه آباد و با برکت

پس از شعر خوانی همگی سال نو را به هم تبریک می گفتند:

گالشان لباس های کهنه خود شامل نمد، شولا و دیگر اضافاتی را که نمی خواستند برای سال بعد استفاده کنند در آتش می‌سوزاندند و به نوعی هم آتش را وسیله خبررسانی و هم جز مقدسات چهارگانه آفرینش می دانستند و در کنار آتش به ستایش اهورامزدا می‌پرداختند و از او برای سال جدید طلب خیر، نیکی و برکت می‌کردند.

بنا به روایتی دیگر فلسفه آیین نوروزبل را " آئین خراجی" دانسته اند به این معنا در زمانی که گالشان گندم خود را درو کرده، گل گاوزبان و فندق را به بازار عرضه می کردند و از گوسفندان خود شیر و دیگر محصولات لبنی را به دست می آوردند وقت آن می‌رسید تا اجاره، خراج یا مالیات خود را به ارباب یا فئودال بپردازند و سهم خود را برداشت کنند.

برای سپاسگزاری از اهورامزدا در نوروز بل دور یکدیگر جمع می شدند و به شکرانه نعمت آتش روشن می‌کردند و سال جدید "خراجی" را به یکدیگر تبریک می‌گفتند



توجه :

این آیین در هر منطقه ایران به شکل خاص خودش برگزار میشود .

با توجه به برداشت محصول.. رویش گل ... و وقت فراغت (تعطیلات تابستانی باستانی)



امروزه نیز زرتشتیان در 12 تا 16 امرداد ماه به گونه ای دیگر به اجرای این جشن می پردازند و همه در یزد به زیارتگاه پیر نارکی می روند و با سرود و نیایش اهورامزدا را به فردید دادن مهر و نعمت و زندگی می ستایند و سرودهایی از اوستا را زمزمه کرده و به نیایش اهورامزدا (دانای هستی بخش) خداوند یگانه میپردازند.



آتش نیایش نیایشی که در جشن سده و نوروز بل خوانده میشده است:

نِمَ. سِ. تِه. آتَرش. مزداوُ. اَهورَهِ. هوذاوُ. مَزیشتَ. یَزَتَ…

خشنَئوترَ. اهورَهِ. مزداوُ … اشم وهو (١)

فرَوَرانِه. مَزدَیَسنوُ. زَرَتوشتریش. ویدَئِوُ. اَهورَ. تکَئِشوُ…

تَوَ. آتَرش. پوترَ. اهورَهِ .مَزداوُ… خشنَئوترَ. یَسنائیچَ. وَهمائیچَ. خشنَئوترائیچَ. فرَسَستَ یَئِچَ… اشم وهو (١)

Nema se te ātarš mazdå ahurahe huźå mazišta yazata,
xšnaoθra ahurahe mazdå ašem vohu….

fravarāne mazdayasno zaraθuštriš vidaevo ahura-tkaešo,

Tava ātarš puθra ahurahe mazdå. xšnaoθra yasnāiča vahmāiča xšnaoθrāiča frasastayaêča… ašem vohu….

درود بر تو ای